zondag, januari 16, 2011

Imagine Toots: 88 and still going strong

Toots Thielemans kon in de Antwerpse Roma twee avonden op rij op meer dan voldoende belangstelling rekenen van een zeer divers publiek dat bestond uit mensen van werkelijk alle leeftijden. Het werk van onze muzikale baron en nationale trots is dan ook zo universeel en tegelijk zo uniek dat het nog steeds jong en oud blijft aanspreken. We zouden in dit verband misschien best een oude slogan kunnen recycleren: 'Nobody plays Toots like Toots'. Voor ons was het alweer de derde keer in negen maand tijd om Thielemans in ons land te zien optreden. In Antwerpen kozen we voor de tweede avond en de portier van de Roma die den Bompa met z'n mondmuziekske al een dag eerder had zien optreden, verzekerde ons dat Toots in bloedvorm verkeerde. Het maakte ons benieuwd.

Het Toots Thielemans Quartet bestond dit keer verder uit Karel Boehlee (piano), Clemens van der Feen (contrabas) en Joost van Schaik (drums). "Ik ben hier den enigste Belg in da groepke", grapte onze jazzveteraan verwijzend naar zijn Nederlandse muzikanten, alsof hij het zelf nog maar pas doorhad. "Enfin, ik ben feitelijk nen American-Belg", voegde Toots er grinnikend aan toe.

Die Amerikaanse spirit kwam meteen tot uiting in de Gershwin Medley 'I Love You, Porgy' en de daaropvolgend zwaar hertimmerde versie van 'Summertime'. Het viel meteen op hoe Toots zich vanaf het begin als een echte 'leader' profileerde en zijn muzikanten verbaal en niet verbaal veel maar vooral positieve aanwijzingen gaf. Fijn om te zien ook hoe hij deze manier van coaching, tot zichtbaar genoegen van zijn muzikanten, heel het concert volhield. En dit is slechts één van de vele bewijzen van de grootsheid van deze unieke artiest, zowel op muzikaal als op menselijk vlak.

Ondertussen bouwde Toots zijn set thematisch op als een soort persoonlijke biografie. Eerst kwamen de grote collaboraties aan bod. Na Paul Simons 'I Do It For Your Love' verwees de bewerking van Phil Markowitz's 'Sno' Peas' naar Thielemans' samenwerking met de grote Bill Evans. Tijdens dit laatste nummer kreeg Van Schaik overigens, onder goedkeurende blikken van zijn Meester, ruimte voor een eerste gesmaakte drumsolo.

Daarna kregen we sfeervolle uitstapjes naar de Braziliaanse muziek die Toots al decennia lang nauw aan het hart ligt, voorgeschoteld. Antonio Carlos Jobim's 'One Note Samba' volgde op het tropische 'Começar De Novo', een song die Thielemans zelf vaak heeft (her)opgenomen.

Daarna diepte onze mondharmonica gigant herinneringen op aan zijn beste filmmuziek. Het prachtige 'Midnight Cowboy' bijvoorbeeld, gecomponeerd door de Britse topcomponist John Barry, dwarrelde frivool voorbij en daarna volgde het mooie thema van de Nederlandse film 'Turks Fruit' (Rogier van Otterloo). Het filmisch drieluik kreeg afsluiting met Toots interpretatie van 'Somewhere over the Rainbow'.

Op het instrumentale spel van Thielemans zit na al die jaren nog geen sleet. Wanneer we even onze ogen dichtknepen riep het muzikale spel dat Toots uit zijn mondharmonica toverde bijna filmische beelden op van bijvoorbeeld een deltavlieger die majestueus door de lucht klieft, stijgt en daalt op de golven van de wind en dit alles in een universum van klankgeworden poëzie.

Onze jazz virtuoos kon natuurlijk ook onmogelijk om zijn eigen gecomponeerde nummers heen. Het zalige 'Waltz for Sonny' dat we eerst te horen kregen, omschreef Toots als 'het nichtje' van zijn alltime masterpiece 'Bluesette' dat hierop volgde. Tijdens dit laatste pareltje haalde van der Feen zijn strijkstok boven en herhaalde het thema op zijn contrabas. Mooi!

Als introductie tot John Lennons 'Imagine' vertelde Toots één van zijn allerbeste anekdotes uit zijn rijke professionele carrière. In het gezegende jaar 1964 ontmoette onze nationale jazzheld The Beatles in New York. Lennon stapte dadelijk op Toots af en sprak: 'Hey, you're that man with the Rickenbacker guitar' en ging met hem in gesprek.

Het was namelijk zo dat John Lennon in de late jaren vijftig een magazine in handen kreeg waarin Thielemans poseerde met zijn gloednieuwe 1958 Rickenbacker 325, een model waarvan Lennon er meteen zelf één kocht. Toots Thielemans speelde in die jaren elektrische gitaar in de band van de populaire Brits-Amerikaanse pianist George Shearing. Doelend op de Rickenbacker vertelde Lennon tijdens het gesprek met Toots over de motivatie die tot de aankoop van de gitaar had geleid die later mee de sound van The Beatles zou bepalen: "If it's good enough for Shearing, it's good enough for me".

Afsluiten deed Toots Thielemans in stijl met een recentere eigen compositie als eresaluut aan zijn aanwezige echtgenote Huguette: 'For My Lady'. We moesten achteraf de plaatselijke portier absoluut gelijk geven. Toots Thielemans verkeert in januari 2011 in bloedvorm. De volgende weken speelt hij in Rijkevorsel, Eindhoven, Düsseldorf, Oostende, Boston, Washington en New York. Ga zeker kijken als je in de buurt bent. (Meer foto's)

Shake

Geen opmerkingen: